หลีฮื้อกระโดดผ่านประตูมังกร 鲤鱼跳龙门

หลีฮื้อกระโดดผ่านประตูมังกร 鲤鱼跳龙门 เป็นประโยคที่ให้ความหมายถึง การมีความพยายาม แล้วจะประสบความสำเร็จ

ปลาหลี 鲤鱼 คือ ปลาไน หรือ ปลาคราฟ เป็นหนึ่งในสัญลักษณ์มงคลของจีน

ปลาหลี 鲤鱼 หรือปลาคราฟ

ทุก ๆ ปีในช่วงฤดูวางไข่ ปลาหลีจะพยายามว่ายทวนกระแสน้ำเพื่อไปวางไข่ยังต้นน้ำ ซึ่งต้องใช้กำลังและความพยายามอย่างมากในการว่ายทวนกระแสน้ำขึ้นไป เมื่อชาวบ้านเห็น จึงมีคำกล่าวว่า ปลาหลีฮื้อกระโดดผ่านประตูมังกร 鲤鱼跳龙门

หลีฮื้อกระโดดผ่านประตูมังกร 鲤鱼跳龙门

ที่มาของประโยคนี้ มาจากตำนานความเชื่อที่ว่า ที่แม่น้ำเหลือง หรือหวงเหอ 黄河 ที่ซานซี 山西 มีช่องเขาที่เป็นที่ตั้งของประตูมังกร หรือหลงเหมิน 龙门 ซึ่งปัจจุบันห่างจากทางตะวันตกเฉียงเหนือของเมืองเหอจิน 河津市 ในมณฑลซานซี ไป 12 กิโลเมตร เรียกว่า อวี่เหมินโข่ว 禹门口

อวี่เหมินโข่ว yǔ ménkǒu 禹门口 ประตูมังกร

บริเวณ อวี่เหมินโข่ว นั้น น้ำเชี่ยวมาก ปลาหลี ซึ่งอยู่ทางตอนใต้ของแม่น้ำเหลือง ได้ยินว่า บริเวณประตูมังกรนั้นงดงามนัก ต้องการเห็น จึงพากันว่ายทวนน้ำ จากเมิ่งจิน 孟津 ในมณฑลหูหนาน ผ่านแม่น้ำลั่วเหอ洛河 และอีเหอ 伊河 จนมาถึงบริเวณประตูมังกร ที่อวี่เหมินโข่ว ซึ่งสูงชันมาก ไม่อาจว่ายข้ามไปได้ ปลาหลีส่วนใหญ่เห็นว่าประตูมังกรอยู่สูง ไม่สามารถว่ายข้ามผ่านไปได้ จึงพากันว่ายอยู่บริเวณหน้าประตูมังกร

จนมีปลาหลีสีแดงตัวใหญ่ตัวหนึ่ง บอกกับเหล่าปลาหลีด้วยกันว่า
“เราจะต้องจะฝ่าไปให้ได้ ข้าจะลองกระโดดให้ดูก่อน”

ปลาหลีสีแดง

ในขณะที่ปลาหลี ตัวอื่น ๆ ต่างไม่กล้ากระโดด แต่ปลาหลีสีแดงตัวนั้น ได้ดีดตัวเอง พุ่งกระโดดไปยังประตูมังกร ดั่งลูกธนูมุ่งหาเป้า จนในที่สุดก็สามารถ ฝ่าข้ามประตูมังกรไปได้ แล้วก็หายไปกับกระแสน้ำ
ส่วนปลาหลีตัวอื่น ๆ ก็พยายามกระโดดข้ามประตูมังกรจนท้อ และพากันจะว่ายน้ำกลับ

ทันใดนั้นก็มี เสียงดังลงมาจากประตูมังกรว่า “ข้าคือปลาหลีสีแดง ข้าได้กระโดดข้ามประตูมังกรจนได้กลายร่างเป็นมังกร ขอให้พวกเจ้า อย่าได้ละความพยายาม ผู้ใดที่ไม่ละความพยายาม กล้าฟันผ่า ก็จะสามารถกลายเป็นมังกรเหมือนแบบข้า…

鲤鱼挑龙门

บรรดาปลาหลี เมื่อได้ยินอย่างนั้น ก็เกิดกำลังฮีกเหิม พากันกระโดดหมายข้ามประตูมังกรที่สูงชัน ปลาหลีหลายตัวกระโดดไม่พ้น ร่วงหล่นลงมา ตัวกระแทกหินจนเป็นแผล จนเป็นสาเหตุให้ปลาหลีฮื้อบางตัวมีปานดำ จนมาถึงทุกวันนี้

ดังนั้น ชาวจีนจึงนิยมมอบรูปวาด รูปปั้น หรืองานศิลปะอื่น ๆ ที่เกี่ยวกับปลาหลี เนื่องจาก ปลาหลี เป็นสัตว์มงคล เป็นสัญลักษณ์ของความเพียรพยายาม ที่สามารถว่ายทวนน้ำ กระโดดผ่านประตูมังกร จนกลายเป็นมังกร

เหนียนเหนียนโหย่วหยี 年年有余
ขอให้มีเหลือกินเหลือใช้

นอกจากนี้ปลา ยังเป็นสัตว์ที่เป็นมงคลของชาวจีน โดยในวันตรุษจีน มีคำอวยพรหนึ่งที่ว่า เหนียนเหนียนโหย่วหยี 年年有余 ซึ่งคำว่าหยี 余 ซึ่งแปลว่า เหลือ มีเสียงพ้องกับคำว่าหยี 鱼 ซึ่งแปลว่าปลา ดังนั้นประโยคนี้จึงมีความหมายว่า ขอให้มีเหลือกินเหลือใช้ และเมนูปลา จึงมักมีอยู่บนโต๊ะอาหารของชาวจีน