เทศกาลตวนอู่ 端午节 ตวนอู่เจี๋ย หรือเทศกาลไหว้บะจ่าง คือ เทศกาลที่เกิดขึ้นในวันขึ้น 5 ค่ำ เดือน 5 ตามปฏิทินจันทรคติจีน ถือเป็น 1 ใน 8 เทศกาลไหว้เจ้าสำคัญของจีน
ฟังตำนานเทศกาลตวนอู่ วันไหว้ขนมบะจ่าง
เทศกาลตวนอู่ เกิดขึ้นจากการบูชาเทพเจ้ามังกร ซึ่งเป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ที่เคารพบูชาของชาวไป่เย่ 百越族 ซึ่งอาศัยอยู่ในพื้นที่ลุ่มแม่น้ำแยงซี ว่ากันว่าชาวไป่เย่ มีการสักรูปมังกรไว้ที่ตัวเพื่อเป็นสัญลักษณ์ว่าตนเองเป็นลูกหลานมังกร
โดยชาวไป่เย่ มีการเดินทางโดยเรือที่ทำจากไม้ท่อนเดียว ในอดีต มีการจัดแข่งขันเรือมังกรเพื่อเป็นการบูชาเทพเจ้ามังกร ซึ่งจะมีการนำอาหารใส่ลงในกระบอกไม้ไผ่ หรือห่อด้วยใบไม้และโยนลงน้ำ เพื่อสักการะให้เทพเจ้ามังกร ปกป้องคุ้มครอง
ชวีหยวน กวีจีนผู้รักชาติ
ต่อมาในสมัยจ้านกั๋ว วันที่ 5 เดือน 5 ยังกลายเป็นวันที่ระลึกถึงชวีหยวน 屈原 นักกวีผู้รักชาติแห่งแคว้นฉู่
ฟังตำนานชวีหยวน ที่มาของเทศกาลวันไหว้บะจ่่าง
อู่ตู๋ 无毒 สัตว์มีพิษทั้ง 5 ในเทศกาลตวนอู่
เทศกาลตวนอู่ เป็นช่วงที่ผ่านพ้นวันหมางจ้ง ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่เก็บเกี่ยวข้าว และเริ่มต้นเพาะปลูกพืชพันธ์อื่น ชาวจีนเชื่อว่า เดือน 5 เป็นเดือนที่มีอากาศร้อน จึงมีสัตว์ร้ายออกมามาก จึงต้องมีการทำความสะอาดบ้าง เพื่อไม่ให้สัตว์มีพิษทั้ง 5 เข้ามารบกวน
ในวันเทศกาลตวนอู่นี้ ชาวจีนมีความเชื่อว่า เป็นวันร้าย ให้งดเว้นการแต่งงาน หมั้นหมาย เริ่มต้นย้าย ก่อสร้าง ตกแต่งบ้านเรือน ไม่ควรไปงานศพ เยี่ยมผู้ป่วย ฯลฯ
ปักสมุนไพรป้องกันโรค
เมื่อถึงเทศกาลตวนอู่ ทุกบ้านต้องแขวนสมุนไพรสองชนิด ได้แก่ ใบอ้ายและใบซางผู ไว้หน้าประตูบ้าน ด้านหนึ่งเพื่อขับไล่สิ่งอัปมงคล อีกด้านหนึ่งก็เพื่อป้องกันโรคภัยไข้เจ็บ เนื่องจากในช่วงเวลาที่เพิ่งย่างเข้าฤดูร้อนนั้น มีฝนชุก อากาศชื้น เชื้อโรคจึงเกิดขึ้นง่าย การแขวนสมุนไพรสองชนิดนี้ไว้ที่หน้าประตูสามารถป้องกันโรคได้
ประดับถุงเครื่องหอมเพื่อสุขภาพ
ถุงเครื่องหอม 香包 เป็นสิ่งที่หญิงสาวนิยมทำให้หนุ่มคนรักในเทศกาลตวนอู่ ในบางครอบครัวสตรีในบ้านก็จะทำไว้มอบให้ผู้ใหญ่ หรือเด็กภายในบ้าน เพื่อให้เมื่อกลิ่นหอมเข้าจมูกก็จะทำให้ผู้ได้กลิ่นสดชื่นและเป็นผลดีต่อสุขภาพ
เหล้าสงหวง
ในช่วงเทศกาลตวนอู่ หรือเทศกาลแข่งเรือมังกร ถือเป็นช่วงฤดูร้อนและเป็นช่วงที่พลังหยางมากที่สุดในรอบปี คนจีนจะใช้เหล้าสงหวง เพื่อป้องกันสัตว์มีพิษ ต่าง ๆ และฆ่าเชื้อโรค และเหล้าสงหวงนี้เอง เป็นเหล้าชนิดเดียวกันที่ไป๋ซู่เจิน ดื่มเข้าไป แล้วกลายร่างกลับไปเป็นงู ในตำนานพื้นบ้านจีนเรื่อง ตำนานนางพญางูขาว
ติดรูปเทพเจ้าจงขุยไว้ป้องกันสิ่งชั่วร้าย
ใน วันเทศกาลตวนอู่ 端午节 วันไหว้ขนมบ๊ะจ่าง ซึ่งตรงกับวันที่ 5 เดือน 5 ตามปฏิทินจันทรคติจีน ชาวจีนก็นิยมแขวนรูปเทพเจ้าจงขุยไว้หน้าบ้าน เพื่อให้ท่านช่วยกำจัดปัดเป่าเคราะห์ร้ายและช่วยปกป้องคุ้มครองให้ปลอดภัย
ฟังตำนานจงขุย เทพเจ้าปราบปีศาจ
ความสำคัญของเทศกาลตวนอู่
ตั้งแต่ปี 2008 เป็นต้นมา รัฐบาลจีนได้กำหนดให้เทศกาลตวนอู่เป็นวันหยุดราชการ และถือว่าเป็นวันกวีจีน (The Chinese Poet’s Day)
ตั้งแต่เดือนกันยายน ปี 2009 เป็นต้นมา องค์การเพื่อการศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ หรือยูเนสโกได้มีประกาศให้เทศกาลตวนอู่เป็นเทศกาลมรดกทางวัฒนธรรมที่จับต้องไม่ได้ของโลก หรือ Intangible Heritage: arts and traditions of the world.
ติดตามเรื่องเล่าจีนได้ที่ ช่อง Chinatalks และ Fanpage Chinatalks
