ขุยซิง คือ เทพเจ้าผู้ควบคุมโชคลาภทางวรรณกรรมและการสอบเข้าราชสำนัก เทพเจ้าแห่งการศึกษา การสอบแข่งขัน วรรณกรรม อักษร โดยมีจุดเริ่มต้นการบูชาในสมัยราชวงศ์ซ่ง
ภาพลักษณ์ของพระองค์เป็นสัญลักษณ์อันสูงส่ง พระหัตถ์ขวาทรงถือพู่กันสีแดงชาด ผู้ที่สัมผัสพู่กันจะประสบความสำเร็จในการสอบ ส่วนพระหัตถ์ซ้ายทรงถือปากกาหมึก ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของพรสวรรค์ทางวรรณกรรมอันโดดเด่น ทรงยืนขาเดียวดุจไก่ทองบนกระดองเต่าขนาดยักษ์ เป็นสัญลักษณ์ที่สื่อถึง “ผู้โดดเด่นเหนือใคร” พระหัตถ์ซ้ายที่ยกขึ้นสะท้อนถึงลักษณะโค้งงอ ของอักษร 魁 ซึ่งสื่อถึงทั้งไหวพริบและศิลปะการเขียน
ขุยซิงเดิมทีเกี่ยวข้องกับการบูชากลุ่มดาวเป่ยโต้ว คำว่า 魁 หมายถึงผู้นำ หรือผู้ที่เป็นปฐม ซึ่งสอดคล้องกับตำแหน่ง จ้วงหยวน หรือจอหงวน นักปราชญ์ชั้นสูง ในการสอบเข้าราชสำนัก ในสมัยราชวงศ์ถังและซ่ง คำว่า “ขุยซิง” เป็นคำที่ใช้เรียกผู้สอบได้อันดับหนึ่ง
ดังนั้นเหล่านักวิชาการ ปราชญ์ และบัณฑิต นิยมบูชาเทพขุยซิง เพื่อหวังว่าจะเป็นเลิศด้านงานวรรณกรรม
ตำนาน ขุยซิงเหย่ 魁星爷
เล่ากันว่ามีบัณฑิตผู้หนึ่ง มีความชำนาญ ในด้านอักษร มีสติปัญญาความรู้สูงส่ง ความสามารถของเขาเป็นที่เลื่องลือแต่เขามีใบหน้าที่ผิดปกติ พิกลพิการ เหมือนปีศาจ อสุรกาย
เมื่อเขาสอบผ่านในระดับประเทศ จึงได้เข้าเฝ้าฮ่องเต้ โดยฮ่องเต้จะต้องเป็นผู้มอบกิ่งเหมยทองคำ ให้เป็นรางวัลแก่ผู้ที่สอบได้อันดับ 1 โดยพระองค์เอง
ขุยซิง 魁星 ได้เข้ารับพระราชทานรางวัลจอหงวนของแผ่นดิน แต่ทันทีที่ จักรพรรดิได้เห็นหน้าตาที่ผิดประหลาดเหมือนอสุรกาย ก็ทรงกลัวและรังเกียจ
พระองค์ได้ทรงปฏิเสธที่ พระราชทานกิ่งเหมยทองคำให้แก่เขา แล้วเดินหนีไปทันที
ขุยซิง สิ้นหวัง ที่ได้รับการ ปฏิเสธ จากฮ่องเต้ จึงกระโดดลงไปในทะเล หวังปลิดชีพตนเอง
แต่ในทันทีที่เขากำลัง สำลักน้ำ และจะหายใจไม่ออกอยู่นั้น
ก็ได้มี เต่าหัวมังกร สัตว์ทะเลในตำนาน โบราณได้ช่วยนำ เขาขึ้นมาสู่ผิวน้ำแล้วพาขุยซิงลอยขึ้นสู่ สวรรค์
เนื่องจาก องค์เง็กเซียนฮ่องเต้ ได้เห็นใจมีความสามารถสติปัญญาวูงส่งแต่เพราะหน้าตาที่ผิดประหลาด จึงทรงแต่งตั้ง ขุยซิง ให้เป็น ขุยซิงเหย่ สถิตย์อยู่ในลำดับที่ 4 ของกลุ่มดาวดาวเหนือ ที่เรียกกันว่าโต่วกุ่ย 斗魁
ทั้งนี้ สัตว์ในตำนาน ที่ช่วยขุยซิง นี้เรียกว่า อ๋าว 敖 ก็ได้เป็นเทพบนท้องฟ้าร่วมกับขุยซิง เช่นกัน
โดยสัตว์นั้นเป็นเต่ามังกรปี้ซี่ 赑屃 เล่ากันว่า เต่าหัวมังกร บางตำนาน ว่าเป็น ปลาหัวมังกร ฉื่อเหวิ่น 螭吻
ซึ่งในสมัยยุคบูเซ็กเทียน ผู้ที่สอบได้ ตำแหน่ง จอหงวน จะได้รับอนุญาตให้ก้าวขา ขึ้นบนหิน สลักรูปตัว อ่าว 敖 ภายใน พระราชวังเพื่อเข้ารับตำแหน่งจอหงวน
