พระราชพิธีสังเวยพระป้าย

พระป้ายหรือที่ชาวจีนเรียกว่า เกสิน หมายถึง ป้ายชื่อของบรรพบุรุษ บุพการีที่ตั้งไว้สำหรับบูชาประจำบ้าน เพราะธรรมเนียมจีนเคารพนับถือ กตัญญูกตเวทีต่อบรรพบุรุษ การบูชาเซ่นสรวงแสดงว่าเป็นคนดีมีความกตัญญูกตเวทีต่อบรรพบุรุษ ซึ่งจะส่งผลให้เกิดความเจริญรุ่งเรืองแก่ผู้ปฏิบัติ

พระราชพิธีสังเวยพระป้าย คือ การถวายอาหารคาวหวานเซ่นไหว้บรรพบุรุษตามธรรมเนียมจีน พระราชพิธีนี้เริ่มมีมาแต่รัชกาลที่ ๕ กำหนดการสังเวยแต่เดิมนั้น สังเวยที่พระที่นั่งเวหาศน์จำรูญ ก่อน ๑ วันตรงกับวันไหว้ของจีน ส่วนที่พระที่นั่งอัมพรสถานสังเวยในวันขึ้น ๑ คํ่า เดือน ๑ ของจีน ซึ่งเป็นวันตรุษจีน

ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวนั้น พระองค์ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระป้ายพระปรมาภิไธยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระเทพศิรินทรามาตย์เป็นภาษาจีนโดยให้ประดิษฐานไว้ ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย พระที่นั่งอัมพรสถานพระราชวังดุสิต และพระที่นั่งเวหาศจำรูญ พระราชวังบางปะอิน เพื่อบูชาบรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว

ต่อมา ในรัชกาลที่ 7 ได้มีการสร้างพระป้ายพระปรมาภิไธยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถประดิษฐานไว้ ณ พระที่นั่งเวหาศจำรูญ พระราชวังบางปะอิน

พระที่นั่งเวหาศจำรูญ พระราชวังบางปะอิน

พระราชพิธีสังเวยพระป้ายนั้น เริ่มมีตั้งแต่ในสมัยรัชกาลที่ 5 การสังเวยพระป้าย ณ พระที่นั่งเวหาศจำรูญ พระราชวังบางปะอิน จะกระทำก่อนวันตรุษจีน 1 วัน ซึ่งตรงกับวันไหว้ของจีน โดยพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว จะเสด็จฯ มาประกอบพระราชพิธีเป็นประจำทุกปี แต่ในปัจจุบัน ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้พระราชวงศ์เสด็จแทนพระองค์เพื่อประกอบพระราชพิธี

พระป้ายที่พระที่นั่งเวหาศน์จำรูญ พระราชวังบางปะอิน เป็นแผ่นป้ายพระปรมาภิไธย พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกับสมเด็จพระเทพศิรินทราบรมราชินีคู่หนึ่ง พระบาทสมเด็จ พระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวกับสมเด็จพระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถคู่หนึ่ง จารึกบนแผ่นไม้จันทน์ ปิดทองขอบไม้จันทน์จำหลักลายจีน พระป้ายทั้ง ๒ คู่ประดิษฐานในซุ้มเรือนแก้วแบบเก๋งจีนทำด้วยไม้ จันทน์จำหลักลายลงรักปิดทอง ตั้งอยู่ ณ ท้องพระโรงกลาง หน้าห้องพระบรรทมชั้นบนของพระที่นั่ง เวหาศน์จำรูญ พระราชวังบางปะอิน

พระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต

ส่วนในวันตรุษจีน หรือวันขึ้นปีใหม่จีน จะมีการสังเวยพระป้ายที่พระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต

พระป้ายที่พระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต มีลักษณะเป็นเทวรูปหล่อ ทรงเครื่องกษัตริยาธิราช พระหัตถ์ขวาถือพระขรรค์ พระหัตถ์ซ้ายจีบเสมอพระอุระ เหมือนกับรูปพระสยามเทวาธิราช แต่พระพักตร์เหมือนพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประดิษฐานในซุ้มเรือนแก้วแบบเก๋งจีน ทำด้วยไม้จันทน์ จำหลักลายปิดทองมีจารึกพระปรมาภิไธยภาษาจีน ที่แผ่นไม้หลังพระบรมรูป มีฉัตรทอง ๕ ชั้น ตั้งเบื้องซ้ายและเบื้องขวาของพระบรมรูปด้วย